Çocuklar Büyüdükçe Sınırlar Nasıl Ayarlanmalıdır?

EBEVEYN DANIŞMANLIĞI

Çocuklar Büyüdükçe Sınırlar Nasıl Ayarlanmalıdır?

Sınır koymak dinamik bir süreçtir. Çocuk büyür ve değişir. Büyürken; keşif yapabilecekleri kadar geniş, güvenlik sağlayacak ve sorumluluk öğretebilecek kadar kısıtlı, değişimlerine izin verecek kadar esnek ve özgür sınırlar koyulmalıdır. Çocuklar zamanla daha fazla özgürlük ve sorumluluk almaya hazır hale gelir. Peki bizler, çocuklarımızın daha fazla özgürlüğe hazır olduklarından ve hayatlarını kontrol altına alabileceklerinden nasıl emin olacağız? Bunun cevabını net bir şekilde söylemek mümkün değildir ancak anlamak için deney yapabiliriz. 

12 yaşındaki Zehra 9 yaşından beri aynı haklara sahipti. Okuldan eve gelince önce ödevini yapıyor sonra da akşam yemeğine kadar arkadaşlarıyla dışarıda oynuyordu. Yemekten sonra annesine sofrayı toplamasında yardım ediyor ve bulaşıkları makineye yerleştiriyordu. Sonra televizyon seyrediyor, kitap okuyor ya da kardeşiyle oyun oynuyor ve 21:30’da yatıyordu. 7. sınıfa başlayınca Zehra arkadaşlarıyla fazla vakit geçirmediğini için söylenmeye başlamıştı. Arkadaşlarıyla telefonda konuşmaya başlayınca günlük yapması gereken işleri de erteliyordu. Ailesi bundan şikâyet ettiğinde Zehra da şikâyet ediyor ve odasına kapanıp müzik dinliyordu.  Ailesi ve Zehra bu durumu konuşma kararı aldılar çünkü sınırlar artık işlevini yitirmeye başlıyordu. Babası Zehra’ya hem ev işlerine hem de arkadaşlarına zaman ayırmada zorlanıyorsun, bunun farkındayız. Sana yardım etmek istiyoruz. Günlük işlerini akşam yemeğinden sonra yapabilirsin ancak telefonun çalmaya başlamadan bitirmiş olmalısın. Yatma saatini de 22:00’a çekebiliriz böylece daha fazla zamanın olmuş olur ancak bu yeni düzenlemeye uymazsan eski düzene geri döneriz, dedi. Zehra bu yeni düzenlemeyi denemek istiyordu çünkü ihtiyacı olan özgürlüğü elde etmişti ve ailesi onu anlamıştı. Ailesi Zehra'nın gelişmesine fırsat verirken, sınırları da net bir şekilde belirleyerek yeni kurallar oluşturmuşlar ve kurallara uymazsa ne olacağını net bir şekilde açıklamışlardır. 

Ebeveynler çocukları büyüdükçe sınırları genişletme ve ayarlamada zorlanmaya başlarlar. Sınırları ayarlarken hem sert hem de esnek olmak gerekir. Kuralları net bir şekilde belirlerken çocuğumuzun gelişimini desteklemek amacıyla da esnek kurallar belirlemeliyiz. Koyduğumuz kuralların çocuğumuzun yaşına ve gelişimine uygun olup olmadığını gözden geçirmeliyiz. Koyduğumuz kuralların uygun olup olmadığını deneme yoluyla öğrenebiliriz. 

Kaynakça; 
Mackenzie, R. J. (2016). Çocuğunuza Sınır Koyma. (M. Gün, Çev.). İstanbul: Yakamoz. (1998).

Klinik Psikolog Zeynep Büşra DURSUN
Etiketler: