Çekingen Kişilik Bozukluğu

Erken erişkinlik döneminde başlayan, farklı bağlamlarda ortaya çıkan, toplum içinde çekinme, yetersizlik hissetme, olumsuz değerlendirilmeye dair aşırı duyarlılık ile karakterize bir bozukluktur. Çekingen Kişilik Bozukluğunda kişi;

          *sevileceğinden emin olmadığı ilişkilere girmeme

          *alay edileceği ya da utandırılacağı korkusuyla yakın ilişkilerde tutukluk yaşama

          *eleştirilme, dışlanma ya da onaylanmama korkusuyla kişisel ilişki kurmayı gerektiren işle ilgili etkinliklerden kaçınma

          *kişisel girişimler için ya da yeni bir etkinliğe girişmede utandırıcı olabileceği gerekçesiyle isteksiz davranma

          *toplumsal durumlarda dışlanma ya da eleştirilme düşünceleriyle uğraşıp durma

          *yeni kişilerle bir arada olduğunda yetersizlik duyguları yüzünden çekingen davranma

          *toplumsal olarak kendini beceriksiz, çekici olmayan ve diğer insanlarda aşağı olarak görme

                     belirtilerinden en az dördüne sahiptir.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu

Erken erişkinlik döneminde başlayan, farklı bağlamlarda ortaya çıkan, boyun eğici ya da yapışkan davranışlara sebebiyet veren ve ayrılma korkusuna yol açan ilgilenilme gereksinimi ile karakterize bir bozukluktur. Bağımlı Kişilik Bozukluğunda kişi;

          *yaşamının büyük bölümünde kendisi yerine yakınlarının sorumluluk almasını bekleme

          *başkalarından fazlaca tavsiye ya da güvence almadan gündelik kararlar alamama

          *kendine başına bir işi yapmakta ya da yeni bir işe karışmakta zorluk yaşama

          *insanlarla hem fikir olmadığını onların desteklerini çekmelerinden ya da kabul görememekten korktuğu için ifade edememe

          *diğerlerinin destek ve bakımını alabilmek için hoşuna gitmeyen işleri gönüllü olarak yapmaya gidecek kadar uç davranışlar

          *kendi kendine bakmak zorunda bırakılacağıyla ilgili gerçekçi olmayan korkularla uğraşma

          *yakın ilişkileri sonlandığında bakım ve destek göreceği başka yakınlar edinme arayışı

          *kendine bakamayacağıyla ilgili aşırı korkuları sebebiyle yalnızken rahatsız ve çaresiz hissetme

                     belirtilerinden en az beşine sahiptir.

Takıntı-Zorlantı (Obsesif-Kompulsif) Kişilik Bozukluğu

Erken erişkinlik döneminde başlayan, farklı bağlamlarda ortaya çıkan, esnek olamama, açık yürekli olamama ve verimliliği azaltmaya yol açan düzenlilik, eksiksizlik, düşüncelerini ve kişilerarası ilişkilerini kontrol altında tutma uğraşlarıyla ile karakterize bir bozukluktur. Takıntı-Zorlantı Kişilik Bozukluğunda kişi;

          *katı ve inatçı tutum

          *özel bir değeri olmasa da değersiz, yıpranmış ya da eskimiş nesneleri elden çıkaramama

          *başkalarının, işleri onun tam olarak yapılmasını istediği şekilde yapıp yapmayacaklarından emin olmadıkça, iş birliği ya da görev dağılımına karşı isteksizlik duyma

          *aşırı vicdanlı, doğrucu olma/ahlak, erdem ya da değerler konusunda esneklik göstermeme

          *serbest zaman etkinliklerine ya da arkadaşlarına zaman ayıracak kadar işine ve üretkenliğine odaklanma

          *temel amacı göz ardı edecek kadar detaylar, sıralama, kurallar, örgütleme, tasarlama ya da düzenle meşgul olma 

          *işi sonlandırmaya engel olacak denli mükemmel ve eksiksiz yapma çabası

          *kendisi ve diğer insanlar için eli sıkı olma ve parayı zor durumlar için ayrılan bir nesne olarak görme

                     belirtilerinden en az dördüne sahiptir.

Kişilik Bozuklukları tanı ve tedavisi için öncelikle Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzman doktorlarına başvurulmalıdır. Bu şekilde öncelikle psikofarmakolojik (ilaç tedavisi) bir tedavinin gerekip gerekmediğine karar verilmelidir. Diğer psikiyatrik bozukluklarda da olduğu gibi, psikiyatrik tanılarda psikofarmakolojik tedavi ile psikoterapinin birlikte yürütülmesi en etkili tedavi yoludur. Ayrıca, modern psikoterapilerden olan Şema Terapinin diğer terapi ekollerine nazaran Narsistik Kişilik Bozukluğu, Borderline Kişilik Bozukluk, Çekingen Kişilik Bozukluğu, Takıntılı Zorlantılı Kişilik Bozukluğu, (Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu), Bağımlı Kişilik Bozukluğu gibi kişilik bozukluklarında daha etkili sonuçlar verdiği görülmektedir. Şemalar, çocukluk ve ergenlik dönemi yaşantıları sonucu zihnin derinlerinde oluşan, bireyin duygu ve davranışlarında güçlü ve kalıplaşmış etkilere sahip, fark edilmesi ve değiştirilmesi güç zihinsel yapılardır. Şema Terapi, bu zihinsel yapıları bilimsel çalışmalarla tanımaya ve çözümlemeye çalışan bir terapi ekolüdür. Bireylerin yaşantıları esnasında erken dönem uyum bozucu şemaları tetiklenir ve kişi bunlarla başa çıkmak için birtakım savunma stratejilerine ve başa çıkma yollarına başvurur. Bu terapi, bireyin şemalarını tanımasına ve şemalarındaki hasarlarla uygun ve sağlıklı şekilde başa çıkmalarına yardımcı olmayı hedefler. Bu doğrultuda Şema Terapi, bireyin günlük yaşamında şemalarının etkisiyle yaşadığı pek çok duygusal ve davranışsal sorunu çözmede etkilidir.

Vera Psikolojik Danışmanlık olarak bizler, bireysel danışmanlık sürecinde Bilişsel Davranışçı Terapi, Şema Terapi, Kabul Kararlılık/Adanmışlık Terapisi ve EMDR Tekniği; çocuk ve ergen danışmanlığında Çocuk Merkezli Oyun Terapisi, Kum Tepsisi, Theraplay, Kabul Kararlılık/Adanmışlık Terapisi, Bilişsel Davranışçı Terapi ve EMDR Tekniği; evlilik ve çift danışmanlığında ise Duygu Odaklı Çift Terapisi, Kabul ve Kararlılık Temelli Çift Terapisi, Sistemik Cinsel Terapi psikoterapileri doğrultusunda hizmet vermekteyiz.

Psikoterapiler hakkında bilgi almak için tıklayınız.

Kaynak:
Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). Ruhsal bozuklukların tanımsal ve sayımsal el kitabı (DSM-5), (Beşinci Baskı). E Köroğlu (Çev. Ed.), Ankara: Hekimler Yayın Birliği.