Title

UYKU-UYANIKLIK BOZUKLUKLARI

Parasomniler

Huzursuz Bacaklar Sendromu

Çoğunlukla bacaklarda en az üç ay süreyle, haftada en az üç kez;

          kişiye rahatsızlık veren ve hoşa gitmeyen duyumlar duyma

          ve bu duyumlara tepki olarak yoğun şekilde bacakları hareket ettirme isteği; 

          dinlenme ya da hareketsiz olunan zamanlarda başlar ya da kötüleşir. 

Bacaklarda hissedilen huzursuzluk hissi, genellikle akşamları ya da geceleri yaşanır. 

Bacaklar hareket ettirildikçe duyulan rahatsızlık azalır ya da son bulur. 

Belirtiler (akademik, mesleki ya da toplumsal) işlevsellikte düşüşe sebep olur ve klinik düzeyde sıkıntı oluşturur.

Belirtiler, diğer psikiyatrik bozuklukların belirtileriyle, bir maddenin ya da sağlık durumunun etkileriyle daha iyi açıklanamaz.

Karabasan Bozukluğu

Genellikle ana uyku döneminin ikinci yarısında yaşanan ve emniyet, sağ kalmak, vücut bütünlüğünün bozulması yönelik korkutucu durumlardan kaçma çabaları içeren, yineleyici, uzun süreli ve ileri derecede sıkıntı hissettiren ve daha sonra net hatırlanan düşler yaşanır. Bu sıkıntılı düşlerden hemen sonra kişinin yönelimi normale döner ve uyanır. Belirtiler (akademik, mesleki ya da toplumsal) işlevsellikte düşüşe sebep olur ve klinik düzeyde sıkıntı oluşturur. Belirtiler, diğer psikiyatrik bozuklukların belirtileriyle, bir maddenin ya da sağlık durumunun etkileriyle daha iyi açıklanamaz. 

REM (Hızlı Göz Devinimleri) Uykusu Dışında Uykudan Uyanma Bozuklukları

Yineleyici şekilde çoğunlukla ana uyku döneminin ilk üçte birinde uykudan tam olarak uyanmadan sonradan hatırlanamayan

          *uyurgezerlik yani yineleyici şekilde uyku sırasında yataktan kalkıp boş boş ve dik dik bakan bir yüzle gezinme ve kendisiyle iletişim kurulması halinde tepkisiz olma ve çok güçlükle uyandırılma ya da 

          *uykuda korkma: çoğunlukla panik halinde çığlıkla başlayan büyük bir korkuyla yineleyici şekilde birden uykudan uyanma ve her uyanma döneminde göz bebeklerinin büyümesi, taşikardi, terleme ve hızlı soluk alma

                     dönemleri yaşanır. Bu dönemlerdeki düşsel imgeler ya çok az hatırlanır ya da hatırlanmaz. Belirtiler (akademik, mesleki ya da toplumsal) işlevsellikte düşüşe sebep olur ve klinik düzeyde sıkıntı oluşturur. Belirtiler, diğer psikiyatrik bozuklukların belirtileriyle, bir maddenin ya da sağlık durumunun etkileriyle daha iyi açıklanamaz.

REM Uykusunda Davranış Bozukluğu

REM uykusu esnasında, genellikle uyku başladıktan 90 dakika geçtikten sonra, konuşma ya da karmaşık motor davranışlarla birlikte yineleyici şekilde uyku sırasında uyanma dönemleri yaşanır. Uyandıktan sonra kişide yönelimde bozukluğu ya da şaşkınlık oluşmaz. Uyku evresinin sonraki dönemlerinde sıklığı artar, bazen de gündüz kestirmelerinde ortaya çıkar. Bu bozuklukta, polisomnografi incelemesinde REM esnasında atoni (kas gerilimi yokluğu) gözlenmez ya da bu bozukluğu düşündüren bir öykü ya da sinükleinopati tanısına rastlanır. Belirtiler (akademik, mesleki ya da toplumsal) işlevsellikte düşüşe sebep olur ve klinik düzeyde sıkıntı oluşturur. Belirtiler, diğer psikiyatrik bozuklukların belirtileriyle, bir maddenin ya da sağlık durumunun etkileriyle daha iyi açıklanamaz.

Uyku-Uyanıklık Bozuklukları tanı ve tedavisi için öncelikle Uyku Bozuklukları Tanı ve Tedavi Merkezleri ve Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzman doktorlarına başvurulmalıdır. Bu şekilde öncelikle tıbbi, farmakolojik ya da psikofarmakolojik (ilaç tedavisi) bir tedavinin gerekip gerekmediğine karar verilmelidir. Diğer psikiyatrik bozukluklarda da olduğu gibi, psikiyatrik tanılarda psikofarmakolojik tedavi ile psikoterapinin birlikte yürütülmesi en etkili tedavi yoludur. Bununla birlikte, bireyin yaşam kalitesi (düzenli uyku, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz), akut ya da kronik stresörlere karşı dayanıklığı ve bu bağlamda stresle nasıl baş ettiği (sağlıklı ya da sağlıksız baş etme yollarıyla) gibi hususlar psikoterapilerde önemi vurgulanan hususlardır. Psikoterapiler uykuya dalmakta ve sürdürmekte zorluk yaşama ve düzenli uykuya kavuşma bağlamında psikolojik faktörler ve sağlıklı yaşam tarzı edinmeye dair kazanımlar açısından fayda sağlamaktadır.

Vera Psikolojik Danışmanlık olarak bizler, bireysel danışmanlık sürecinde Bilişsel Davranışçı Terapi, Şema Terapi, Kabul Kararlılık/Adanmışlık Terapisi ve EMDR Tekniği; çocuk ve ergen danışmanlığında Çocuk Merkezli Oyun Terapisi, Kum Tepsisi, Theraplay, Kabul Kararlılık/Adanmışlık Terapisi, Bilişsel Davranışçı Terapi ve EMDR Tekniği; evlilik ve çift danışmanlığında ise Duygu Odaklı Çift Terapisi, Kabul ve Kararlılık Temelli Çift Terapisi, Sistemik Cinsel Terapi psikoterapileri doğrultusunda hizmet vermekteyiz.

Psikoterapiler hakkında bilgi almak için tıklayınız.

Kaynak:
Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). Ruhsal bozuklukların tanımsal ve sayımsal elkitabı (DSM-5), (Beşinci Baskı). E Köroğlu (Çev. Ed.), Ankara: Hekimler Yayın Birliği.